Amorphis Pharma Development
Zróżnicowanie dostępnych na rynku leków jest obecnie ogromne. Najpopularniejszą i najwygodniejszą formą dla pacjenta są tabletki. Jedną z cech wspólnych dla większości z nich jest struktura cząstek aktywnych – zwykle jest to forma krystaliczna. Niewątpliwą zaletą tego wariantu strukturalnego jest stabilność – leki w tej formie mogą leżeć na półkach aptecznych latami, nie tracąc swoich własności leczniczych. Jednak to rozwiązanie nie jest pozbawione wad. Substancje krystaliczne cechuje często słaba rozpuszczalność jak również niska biodostępność. Oznacza to, że substancje czynne niektórych leków wchłaniają się zaledwie w kilkunastu albo nawet kilku procentach. Pozostała część substancji leczniczej jest metabolizowana i wydalana, nie pozostając obojętną dla organizmu. Szacuje się, że około 70% leków obecnych na rynku w formach stałych i około 40% nowo rozwijanych substancji aktywnych charakteryzuje się niską rozpuszczalnością. To dużo, biorąc pod uwagę, że mówimy o lekach, które pomyślnie przeszły długi i żmudny proces badań klinicznych i dopuszczenia do obrotu.
Jednym z rozwiązań problemu niskiej rozpuszczalności i biodostępności niektórych leków może być zastosowanie alternatywnej w stosunku do krystalicznej formy substancji czynnej, jaką jest forma amorficzna. Cząstki chemiczne w postaci amorficznej swoją strukturą częściowo przypominają ciała stałe, a częściowo ciecze. Substancja amorficzna jest właściwie ciałem stałym, ale układ jej cząsteczek nie jest uporządkowany, lecz chaotyczny, co z kolei jest charakterystyczne dla cieczy. Rozwiązuje to problem niskiej rozpuszczalności i może mieć pozytywny wpływ na zwiększenie biodostępności, co w konsekwencji niesie wiele praktycznych zalet leku amorficznego. Jedną z nich jest znaczna, nawet kilkunastokrotna, poprawa efektywności działania. Innymi słowy, mniejsza ilość substancji czynnej może mieć identyczny efekt jak większa krystaliczna dawka tej samej substancji. Związki takie działają więc efektywniej, mogą wchłaniać się szybciej przy jednoczesnym ograniczeniu działań niepożądanych. Amorfizacja daje możliwość zmniejszenia dawki leku. Dla pacjentów może to oznaczać mniejsze, wygodniejsze do przełknięcia pigułki.
Amorficzność jest zjawiskiem znanym nauce. Związanym z nią problemem jest wysoka niestabilność związków amorficznych, prowadząca do rekrystalizacji na aptecznej półce lub w organizmie pacjenta. W wyniku tego procesu lek samoczynnie powraca do swojej pierwotnej postaci krystalicznej pod wpływem różnych bodźców jak na przykład wilgoć, światło czy temperatura. Stąd bieżącym wyzwaniem technologicznym jest utrzymanie stabilności struktur cząstek amorficznych – spowodowanie, aby lek zachował postać amorficzną i swoje właściwości lecznicze zarówno w okresie życia na półce aptecznej przez okres minimum trzech lat, jak również po zetknięciu z przewodem pokarmowym człowieka.
Nad tym właśnie problemem od kilkunastu lat pracuje prof. Marian Paluch wraz z zespołem z Zakładu Biofizyki i Fizyki Molekularnej Uniwersytetu Śląskiego osiągając wiele sukcesów w skali międzynarodowej. Zespół profesora należy do wąskiego światowego grona naukowców osiągających znaczące wyniki w tym obszarze badań. W wyniku badań zespołu prof. Palucha opracowana została metoda efektywnego stabilizowania substancji amorficznych na okres odpowiednio długi dla lekarstw. Zespół uzyskał już kilka patentów w tej dziedzinie jak też kilka zgłoszeń patentowych.
Członkowie zespołu badawczego są jednocześnie udziałowcami spółki Amorphis Pharma Development. Grono udziałowców obejmuje również doświadczonych menedżerów specjalizujących się w rynku farmaceutycznym (HMC), spółkę celową Uniwersytetu Śląskiego (SPIN-US), zapewniającą wsparcie merytoryczne i zaplecze naukowo-badawcze. Udziałowcem przedsiębiorstwa jest również fundusz INNOventure. Amorphis Pharma Development (APD) korzystając z wiedzy i zasobów wszystkich swoich udziałowców zaangażowanych w przedsięwzięcie, wypracowuje swoją unikalną na polskim rynku specjalizację w amorfizacji i stabilizacji farmaceutycznych substancji aktywnych by tworzyć leki z segmentu Added Value Medicines, które mają szansę na sukces w skali globalnej.
Spółka zmierza do komercyjnego wykorzystania metody stabilizacji tworząc leki zawierające amorficzną postać substancji aktywnych jak też podejmując współpracę z innymi firmami farmaceutycznymi przy tworzeniu innowacyjnych leków opartych na formie amorficznej farmaceutyku. Spółka ma już na swoim koncie dwie ustabilizowane substancje aktywne w postaci amorficznej i obecnie realizuje prace nad rozwojem leku zawierającego jedną z nich. Istotną zaletą tego projektu jest możliwość relatywnie szybkiego przejścia od fazy badań laboratoryjnych do wdrożenia rynkowego, co stanowi o istotnej przewadze konkurencyjnej w stosunku do projektów związanych z rozwojem nowych farmaceutycznych substancji aktywnych.